Als iemand me nu vraagt ‘Hoe gaat ‘t?‘, dan is mijn antwoord ‘Ik ga bijna op vakantie!‘.
Wat zoveel betekent als ‘Ik ben hartstikke moe maar die vakantie gaat me er weer helemaal bovenop helpen‘. En dat is ook echt zo, weet ik uit ervaring. Ik vertrek met manlief en een doos boeken naar een afgelegen plekje in Ierland. Maar dat is ook wel eens anders geweest.
Zo ga ik als een wrak thuiskomen
Het was 18 juli 1997. We komen aan in Guilvinec, Bretagne, bij camping ‘La Plage’, direct aan het strand, op fietsafstand van het dorp, geen disco en geen lawaaiige weg in de buurt. Dat had ik allemaal uitgezocht, en bij de boeking had ik ‘rustige ligging’ aangegeven. Ik ben heel erg aan vakantie toe. De eigenares gaat ons voor, het was niet ver lopen van de receptie. ‘Kijk, hier is jullie plek‘, zegt ze en wijst naar de allereerste caravan, pal naast de ingang met de slagboom, direct grenzend aan en met uitzicht op de asfaltweg waarover de auto’s naar de parkeerplaats konden rijden. Te moe en te verbaasd om te reageren neem ik gedwee de sleutel in ontvangst. Uit een soort automatisme beginnen we meteen de spullen uit de auto te laden, tot ik merk dat de tranen achter mijn ogen prikken. Ik besef dat als ik hier, op deze plek, drie weken moet verblijven, ik als een wrak thuis ga komen. En dat ik de hele vakantie ga lopen snauwen en mokken naar man en kinderen. Ik pers de laatste restjes extraverte energie uit mijn lijf en loop terug naar de receptie. In mijn beste Frans maak ik haar duidelijk dat dit echt niet kan. Mijn sterkste argument is de levensgevaarlijke situatie waar ze mijn dochtertje van twee in brengt, zo pal naast die weg. Het heeft effect. Met zichtbare tegenzin loopt ze met ons de camping rond; er blijken nog een paar andere caravans beschikbaar. We installeren ons in een autoloos rijtje vlakbij het strand. Onze vakantie kan beginnen.
Assertiviteit is vaak niet het sterkste punt van introverte mensen
Dankzij het feit ik heel goed kon voelen wat ik nodig had en ik extravert gedrag wist in te zetten om dat kenbaar te maken, had ik een goede vakantie. Assertiviteit is vaak niet het sterkste punt van introverte mensen. We denken dat we onterechte eisen stellen, dat het toch niet zo belangrijk is, en de anderen lijken het toch ook geen probleem te vinden?
Weten en voelen wat jij nodig hebt maakt het makkelijker om dat ook kenbaar te maken. Soms kom je er bij toeval achter wat voor jou prettig is. Ik herinner me een collega die terugkwam van vakantie, haar zoontje was het merendeel van de tijd ziek geweest. “Ach, wat een pech“, zei ik meelevend. “Ja, voor hem wel, maar zelf ben ik nog nooit zo uitgerust teruggekomen“. Ze had zich niet eerder gerealiseerd hoe fijn het voor haar was om niets te hoeven ondernemen. Haar partner trok er af en toe op uit met hun dochter. Zij paste op haar zoon en las een boek.
Hoe leg ik uit dat ik af en toe iets alleen wil doen
Best lastig om aan je rust toe te komen als je op vakantie gaat met jonge kinderen die telkens je aandacht vragen. Of met je extraverte partner die het liefst dingen onderneemt, en op de camping in al snel een groep nieuwe vrienden om zich heen heeft verzameld.
Ik sprak gister iemand die vertelde dat zowel haar moeder als vrienden van haar op dezelfde camping gaan staan. Haar partner kijkt er naar uit: hoe meer zielen hoe meer vreugd. Zij ziet er nu al tegenop hoe ze gaat uitleggen dat ze af en toe liever iets alleen doet. Ze heeft het gevoel dat extraverte mensen dat toch niet goed snappen, en voelt zich bezwaard het telkens opnieuw te moeten uitleggen.
Gebruik van het woordje ‘en’ in plaats van ‘maar’ geeft een opening
Het is ook een hele kunst om je eigen behoeftes te combineren met die van je naasten. Dat begint in ieder geval met het benoemen van wat je zelf zou willen, zonder te eisen dat de ander aan je wens tegemoet moet komen. Een mooie manier om dat te doen is om het woord ‘en’ te gebruiken in plaats van ‘maar’. Er is namelijk geen tegenstelling, er zijn twee gelijktijdige behoeften, waarvan het lastig is of lijkt om die op datzelfde moment allebei te realiseren. Het gebruik van het woordje ‘maar’ heeft het effect dat je daarmee de behoefte van de ander ontkent.”Jij wilt uit eten, maar ik heb behoefte aan rust” lijkt een patstelling te creëren. Terwijl “Jij wilt uit eten en ik heb behoefte aan rust“, een opening geeft tot een gesprek. Misschien kun je eerst je rust nemen en dan uit eten, of op een rustige plek uit eten, of jullie spreken af om morgen uit eten te gaan. Of misschien wilde je partner niet zelf koken en was dat de reden om uit eten te gaan.
Uitleggen dat als jij genoeg tijd voor jezelf hebt, je daarna ook weer echt kan genieten van het samenzijn, zal zeker helpen. Introverte mensen laden nu eenmaal hun accu op in rust, door alleen te zijn, door iets te doen wat ze leuk vinden. Ze willen vooral even ‘vrij zijn’ van het afstemmen, schakelen, uitwisselen en communiceren met anderen. Extraverte mensen realiseren zich dat vaak niet omdat het voor hen nu eenmaal anders werkt.
Mag je van jezelf je rust nemen?
Soms zit de hobbel om je eigen rust te durven pakken vooral in jezelf. Je vindt bijvoorbeeld dat vakantie bedoeld is om met elkaar door te brengen. En nu je toch op deze plek bent is toch wel heel zonde als je niet ook die bijzondere kathedraal gaat bezichtigen en niet naar dat pittoreske stadje gaat. Ik kijk soms bewust niet naar al die toeristische folders die in mijn vakantiehuis liggen. Zo bescherm ik mezelf tegen het gevoel van “dit mag je echt niet missen“. Hoewel ik erg kan genieten van mooie dingen, en bij tijden graag het avontuur op zoek, ben ik niet op zoek naar tijdverdrijf.
De ideale wereld bestaat niet. Soms kun je een aantal dingen die voor jou belangrijk zijn aanpassen, zoals mij dat in 1997 lukte op die camping. In de derde week kwamen trouwens goede vrienden met hun dochtertje er kamperen. Dat ging in goede harmonie: we deden wat dingen samen, en ook veel apart. Maar er kunnen ook omstandigheden of factoren zijn die je niet in de hand hebt. Dan is het zaak je daaraan over te geven, je aandacht te richten op wat wel goed is en er het beste van te maken.
Fijne vakantie!