Ik heb geen mening

geen mening
In de tempel van het onbekende. A.R. Penck

Ik zag als een berg op tegen het schrijven van deze blog want ik heb geen mening.

Ik had het idee dat ik iets moest vinden over de effecten van de lockdown voor introverte mensen. Al meerdere keren kwam ik het tegen in de krant: dat dit voor introverte mensen een fijne tijd zou zijn, dat de extraverte medemens nu het meest op de proef wordt gesteld. Juist als trainer en coach voor introverte mensen zou ik hier toch een mening over  moeten hebben. Maar die heb ik niet.

Ik schaamde me voor het hebben van geen mening
Nu ben ik gerustgesteld. In haar column in de NRC schrijft Marjoleine de Vos dat ze plompverloren zonder mening zit, over alles eigenlijk. Het mag dus, ik ben niet de enige. Ik zie wel dingen, ik ervaar natuurlijk zelf ook de gevolgen van de lockdown. In het begin werd ik er erg onrustig van, later vond ik de rust wel prettig. Rust in de zin van weinig verkeer, als enige klant in een winkel (wat een luxe), geen afspraken hoeven maken, weinig werk en daardoor veel tijd om in het bos te wandelen. Maar in huis had ik juist last van thuiswerkende huisgenoten die mijn rust verstoorden. En de energie en snelheid waarmee trainers een online aanbod uit de grond stampten werkte een beetje op mijn zenuwen. Mocht ik wel even niks doen?

Ik vraag me af of deze tijd voor extraverte mensen zoveel lastiger is dan voor introverte. Je kunt nog steeds je aandacht en energie naar buiten richten, al is dat nu vaker online en via sociale media, of beperkt tot je huisgenoten (en inmiddels is die kring alweer groter). Als introvert kun je goed alleen zijn, je aandacht naar binnen richten en jezelf vermaken. Maar als je huis de hele dag vol zat met schoolgaande kinderen die je les moest geven, of thuiswerkende partner die samen met jou aan de keukentafel zat te zoomen, dan weet ik zo net nog niet of introverte mensen hiervan opknappen.

Afstand houden lijken sommigen te associëren met iets wat fijn is voor introverte mensen, maar ik knuffel toch graag met goede vrienden. Laatst zat ik voor het eerst weer  in een bioscoop. De zaal was  uitverkocht maar mijn mede filmkijkers waren met een lantaarntje te zoeken. Ook ik mis dan de ‘buzz’ van uitgaan, van iets leuks doen, van onder de mensen zijn. Ook ik wil graag op zijn tijd een feestje vieren. Introverte mensen zijn niet alleen maar introvert, ze gedragen zich bij tijden (heel) extravert. Dat hebben ze ook nodig om gezond en vrolijk te blijven.

Andersom kan ik me voorstellen dat meer extraverte mensen nu ontdekt hebben dat wat meer rust best fijn kan zijn. Maar of ze dat dan blijven doen zodra de beperkende maatregelen zijn opgeheven, dat vraag ik me af. Ons lijf heeft toch niet opeens een hele andere (on)gevoeligheid voor dopamine. In vergelijking met introverten hebben extraverte mensen nu eenmaal meer dopamine (lees: prikkels, actie, opwinding) nodig om zich prettig te voelen.

Twijfelen is niet sexy, met een sterke mening scoor je meer punten.
Ik heb dus zo mijn twijfels, ik weet niet zo goed wat ik ervan moet vinden. En ik twijfel ook of ik dit allemaal wel op moet schrijven want twijfelen is niet sexy. Een blog vol twijfels gaan lezers niet snel delen op LinkedIn. Met een sterke mening scoor je meer punten.

Vorig jaar coachte ik iemand die het lastig vond om een standpunt in te nemen. Hij werd makkelijk overdonderd door meningen van collega’s en wist dan niet zo snel wat hij ervan moest vinden. Hij had vaak nog geen mening. Wel zag hij meteen de haken en ogen aan de mening van de ander. In de coaching ontdekte hij dat juist het stellen van vragen en het uiten van zijn twijfels zijn kracht was. Daarmee had hij een belangrijke bijdrage aan de discussie en de besluitvorming. En door het volgen van deze route vond hij er uiteindelijk zelf vaak ook wat van. Hij had gewoon tijd nodig, en onderzoek.

Over het algemeen zijn introverte mensen bedachtzaam, ze wikken en wegen, ze hebben tijd nodig om informatie in hun hoofd te verwerken. Meer dan extraverte mensen gebruiken ze de neurotransmitter acetylcholine. Deze stof heeft invloed op aandacht en leren, op het vermogen om kalm maar alert te blijven. Acetylcholine stimuleert het leggen van dwarsverbanden en spreekt het langetermijngeheugen aan. Dat maakt introverte mensen geschikt voor het oplossen van complexe problemen.Juist nu hebben we behoefte aan twijfelaars en vragenstellers.
Als ik dan toch iets mag zeggen over deze bijzondere tijd dan is het wel dat we – meer dan voorheen – te maken hebben met onzekerheid, met niet-weten, met onbekende oorzaken en gevolgen en met veel openstaande vragen. Er zijn zoveel zaken die met elkaar samen lijken te hangen. De crisis grijpt diep in in onze samenleving, hier en wereldwijd. We hebben dus nu meer dan ooit tevoren behoefte aan mensen die goede vragen stellen, die openlijk durven te twijfelen, die hun oordeel (tot nader orde) durven uitstellen. Dus, introverte professionals: verenigt u en doe mee.

Maar hoe vertrouwenwekkend ben je als je het (nog) niet zeker weet?
We zijn geneigd te denken dat autoriteit gepaard gaat met een sterke overtuiging en het uitsluiten van twijfel. Gelukkig gaat die vlieger lang niet altijd op.
Een mooi voorbeeld is dat het vertrouwen in het functioneren van premier Rutte na zijn Corona toespraak op 16 maart 68% was terwijl dat voor de crisis tussen de 25 en 45% lag.
Een paar zinnen uit zijn speech: “.. een mening is ook snel gegeven. Maar het antwoord op alle vragen die leven, begint bij de kennis en ervaring van deskundigen. Laat ons daaraan vasthouden” … “Het kan zijn dat enkele maatregelen weer versoepeld kunnen worden, maar dat we soms ook weer een extra stap moeten zetten.” In de peiling van EenVandaag op 17 maart noemden mensen zijn optreden “confronterend maar eerlijk” en “goed uitgelegd”.

Je hoeft dus geen dichtgetimmerd standpunt te hebben om vertrouwen bij anderen in te boezemen.
Wat telt is dat je de informatie geeft die je tot je beschikking hebt. Oeps, blijk ik na enig denk- en schrijfwerk (en een nachtje slapen) dan toch een mening te hebben…

Inspiratie:
Marjoleine de Vos. Plompverloren zonder mening. NRC Opinie 8 juni 2020.
Bas Heijne. ‘Natuurlijk is er onzekerheid! Ontken dat niet‘. Interview met Michael EenVandaag, 17 maart 2020.