Zullen we….? JA! EN…

ja en in plaats van ja maar zeggen

Ja en in plaats van Ja maar zeggen. Dat leerde ik deze week. Bij theatersport deden we een oefening waar ik veel energie van kreeg. Iedereen liep rond en iemand deed een voorstel, bijvoorbeeld “Zullen we gaan dansen?”.

De opdracht was om ALTIJD enthousiast “JA” te zeggen, en het met zijn allen te gaan doen tot het moment dat iemand anders zegt “En, zullen we dan nu …?”, en dan weer enthousiast “JA” te zeggen, het te gaan doen, tot dat….  Dus gingen we dansen, hardlopen, op ons hoofd krabben, lanterfanten, enzovoort. Wat maakte nu dat het zo leuk was om te doen? Het feit dat elke aanbod volmondig werd geaccepteerd. Dat gaf veel energie, en je kon er vervolgens je eigen aanbod aan toevoegen. (Ook leuk om in een training als energizer te doen!).

‘Ja, maar…’ is een verkapte ‘Nee’
In de praktijk van alledag doe je ook vaak een aanbod of voorstel, alleen worden ze niet altijd zo enthousiast ontvangen. Bijvoorbeeld “Zullen we nu het rapport doornemen?”, “Zullen we vanavond naar de film gaan?”, “Ga je mee lunchen?”. De reactie is dan soms: “Ja, maar ik heb het nog niet gelezen”. “Ja, maar er draait geen leuke film”, ” Ja, maar ik moet dit nog afmaken”. Dit soort reacties geven geen energie, ze kosten energie. Het antwoord is eigenlijk “nee, want..”. Voor je het weet denk je dan ‘Ach, laat ook maar’, of je schiet in de aanval (“Wat, heb je het nu nog niet gelezen!?”) of in de verdediging (“Ik had je het rapport toch echt op tijd gegeven.”). Zo mondt je aanbod uit in een welles – nietes spelletje.

Met ‘Ja maar’, stopt het spel en de interactie
Als twee spelers op  het toneel telkens “ja, maar” tegen elkaar zeggen dan gebeurt er niets, het spel kan niet verder en de scene loopt dood. In het echt loopt de ‘scene’  ook dood, want het ‘spel’, het onderzoeken van de mogelijkheden, oplossingen, overeenkomsten, etc. stokt.

Als je samen iets wil bereiken, zeg dan ‘Ja, en..’ in plaats van ‘Ja, maar ‘
Als je de interactie juist wilt laten voortduren, zeg dan eens “JA, EN…”  en voel het verschil. Je accepteert het aanbod EN je voegt er iets aan toe. “JA, goed idee, EN als het over een half uurtje kan dan heb ik het nog gelezen ook”, “JA, leuk, EN weet jij een goede film?” , “JA, lekker, EN zullen we dit dan eerst samen afmaken?”. De sfeer is constructief, en er kunnen nieuwe ideeën of gezichtspunten naar boven komen.

Probeer het eens uit: ga een dag lang op alles JA, EN.. zeggen. Bang dat je dan straks vast zit aan dingen die je helemaal niet wilt? Dat hoeft niet. Je kunt ook JA zeggen tegen hetgeen iemand je vertelt (dan weet die ander dat je hem hebt gehoord), EN vervolgens er aan toevoegen wat jij er zelf van vindt, of wat je nodig hebt. Of vragen om toelichting. Bijvoorbeeld: “JA, ik begrijp dat dit snel af moet, EN ik heb nu even pauze nodig”, of  “JA, ik begrijp dat je dit wilt, EN ik stel voor om.. “, of “JA, jij ziet dat dus niet zitten, EN waar ligt dat aan?”. Met zo’n reactie is het meningsverschil niet meteen opgelost, dat hoeft ook niet. Wel blijft de energie positief, wat het makkelijker maakt zaken helder te krijgen.

Ja, maar … wat als ik de enige ben die JA, EN zegt? JA, dat is best lastig EN dat is dan een kwestie van volhouden. Je zult zien dat het werkt en dat mensen om je heen ook vaker JA, EN in plaats van Ja maar gaan gebruiken. EN, dat geeft jou en de ander energie om ermee door te gaan!

Verder lezen? Werk in uitvoering – over de kracht van improviseren op de werkvloer. A van der Wijk, H van der Steen.